مقایسه کارایی هفت روش فاصله ای برآورد تراکم گیاهی در مراتع منزلاب زاهدان

مراتع با وسعتی نزدیک به نصف مساحت کشور، یکی از مهمترین منابع عرصه های طبیعی و تولیدی ایران می باشند. مدیریت صحیح از آن، مستلزم برآورد دقیقی از موجودی آن است. یکی از پارامترهایی که می تواند در تعیین خسارت وارده به مراتع، بررسی گیاهان مهاجم، تعیین وضعیت، گرایش و تولید مراتع استفاده گردد، تراکم گیاهی می باشد. تراکم با روش های مختلفی برآورد می شود که یکی از سریع ترین و کم هزینه ترین آن ها روش های فاصله ای می باشند. لذا در تحقیق حاضر، هفت روش فاصله ای برآورد تراکم، شامل نزدیکترین فرد، نزدیک ترین همسایه، زوج های تصادفی، نقطه یک چهارم متمرکز، نقطه فاصله دیگل، زاویه منظم و روش جدید یک چهارم همسایه، مورد بررسی و کارایی آنها مورد مقایسه قرار گرفت. تیپ گیاهی مورد بررسی در مراتع منزلاب زاهدان و با غالبیت گونه گون (astragalus squarrosus) می باشد. برای انجام این بررسی ابتدا در منطقه کلید تیپ مورد اشاره، سه عرصه 5000 متر مربعی (100×50) انتخاب و در هر کدام اقدام به شمارش تمامی پایه های این گونه گون گردید تا به عنوان روش شاهد و مقایسه بقیه روش ها با آن، استفاده شود. سپس در هر یک از عرصه های مذکور پنج ترانسکت 100متری به فاصله 10 متر از یکدیگر مستقر گردید. در طول هر ترانسکت، 10نقطه به فاصله 10متر به عنوان نقاط بررسی روش های فاصله ای مشخص و علامت گذاری شد. الگوی پراکنش گونه مورد بررسی در هر عرصه نیز با استفاده از دو شاخص هاپکینز و ابرهارت محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، مقایسات میانگین با استفاده از روش t محافظت شده و آزمون بونفرونی در سطح 5 درصد انجام شد. دراین تحقیق جهت مقایسه تراکم برآورد شده از روش های فاصله ای با تراکم واقعی، از آزمون t و همچنین صحت تراکم به دست آمده با محاسبه اختلاف نسبی تراکم برآورد شده در هر روش با شاهد (خطای برآورد تراکم در هر روش) بدست آمد. نتایج نشان داد که اگر معیار صحت مد نظر باشد،روش های زوج تصادفی و یک چهارم متمرکز نسبت به سایر روش های مورد بررسی، مناسب تر می باشند. در صورتی که معیار دقت مدنظر باشد، روش نزدیک ترین همسایه و زاویه منظم توصیه می گردند. در صورتی که معیار زمان مد نظر باشد، روش های نزدیک ترین فرد و نزدیک ترین همسایه بهترین روش ها می باشند. زمانی که هر سه معیار به یک اندازه اهمیت داشته باشند، روش نزدیک ترین همسایه و پس از آن روش نقطه فاصله دیگل به عنوان کاراترین روش در منطقه مورد مطالعه معرفی می شوند. البته با توجه به اختلاف نتایج حاصله از روش های مورد بررسی، در مناطق مختلف، لذا نمی توان با قطعیت روش خاصی را برای دیگر مناطق توصیه نمود.